Laptopy i komputery - porównaj na Ceneo

Formaty płyt głównych

  25 lipiec 2010
Oceń ten artykuł
(10 głosów)

Bez wątpienia, najważniejszym składnikiem komputera PC jest płyta główna (ang. motherboard). Można wyróżnić kilka popularnych formatów płyt głównych stosowanych w komputerach PC. Do bardziej popularnych należy zaliczyć:

Starsze formaty płyt:

  • Baby-AT,
  • Full-size AT,
  • LPX (rozwiązanie częściowo zastrzeżone).

Nowsze formaty:

  • ATX,
  • Micro-ATX,
  • Flex-ATX,
  • NLX,
  • WTX (już nie stosowany).

Inne formaty:
Formaty niestandardowe (niektóre komputery firmy Compaq, Packard Bell, Hewlett-Packard, komputery przenośne itp.).

Format ATX oferuje kilka wariantów takich jak Micro-ATX (wersja formatu ATX wykorzystywana w mniejszych systemach) i Flex-ATX (jeszcze mniejszy format przeznaczony dla tanich komputerów PC). Format NLX został opracowany z myślą o komputerach produkowanych masowo, natomiast format WTX zaprojektowano do zastosowań w stacjach roboczych i średnio obciążonych serwerach, ale nigdy nie zyskał popularności.

Standardy przemysłowe formatów płyt głównych

Format Zastosowanie
ATX Format wykorzystywany w standardowych komputerach PC montowanych w obudowach typu Desktop, Mini-tower i Full-tower. Obecnie najpopularniejszy. Charakteryzuje się dużą elastycznością, dzięki czemu może być przydatny dla użytkowników bardziej zaawansowanych jak i majsterkowiczów. Płyty główne w formacie ATX dysponujące maksymalnie siedmioma gniazdami rozszerzeń mogą być stosowane w tańszych serwerach, stacjach roboczych i droższych rozwiązaniach przeznaczonych dozastosowań domowych.
Mini-ATX Trochę mniejsza wersja formatu ATX, ale kompatybilna z obudowami przeznaczonymi dla płyt głównych formatu ATX. Wiele tak zwanych płyt głównych ATX właściwie jest wykonanych w formacie Mini-ATX. Płyty główne Mini-ATX obsługują do sześciu gniazd rozszerzeń.
Micro-ATX Format stosowany w komputerach wyposażonych w obudowę typu Desktop (średniej wielkości) i Mini-tower.
Flex-ATX Format wykorzystywany w najtańszych komputerach wyposażonych w obudowę typu Desktop (najmniejszej) lub Mini-tower i przeznaczonych do zastosowań domowych.
NLX Format wykorzystywany w komputerach produkowanych masowo opartych na obudowie typu Desktop lub Mini-tower. Charakteryzuje się szybkim i uproszczonym serwisem.
WTX Format stosowany w droższych stacjach roboczych i serwerach. Obecnie już wycofany.

Formaty PC i XT

Pierwszą płytą główną, która zyskała popularność, była płyta zastosowana w oryginalnym komputerze IBM PC wprowadzonym do sprzedaży w 1981 r. W 1983 r. firma IBM zaprezentowała następcę płyty głównej PC, płytę wykonaną w formacie XT. Płyta główna XT pod względem kształtu była podobna do poprzedniczki, ale zamiast pięciu gniazd była wyposażona w osiem. Ponadto rozstaw gniazd został zmniejszony z 2,5 do 2 cm. Z płyty głównej XT usunięto również dziwaczny, widoczny na tylnym panelu komputera, port kasetowy, który zamiast kosztownych wtedy napędów dyskietek prawdopodobnie miał służyć do zapisywania na taśmie programów napisanych w języku BASIC.

Znaczne zmiany związane z modyfikacją położenia gniazd i usunięciem portu kasetowego wymagały opracowania odpowiedniej obudowy. Płyta główna XT zyskała dużą popularność, dlatego też wielu ówczesnych producentów płyt przeznaczonych dla komputerów PC wytwarzało płyty główne na niej wzorowane.

W okresie, gdy większość wytwórców płyt głównych dysponowała możliwościami produkcji komputerów będących kopią lub produktami kompatybilnymi z systemem XT, ale pozbawionymi oryginalnej płyty XT. Firma IBM wprowadziła na rynek system AT. Początkowo zastosowano w nim płytę główną wykonaną w większym formacie. Wobec coraz większej miniaturyzacji układów scalonych, firma IBM i inni producenci doszli do wniosku, że na płycie głównej formatu XT będą w stanie pomieścić wszystkie dodatkowe układy wykorzystane na 16-bitowej płycie AT. Firma IBM nazwała nowy model płyty głównej symbolem XT-286, ale inni wytwórcy postanowili określać tego typu płyty nie jako wykonane w formacie XT, ale nazwą Baby-AT, która ostatecznie eliminowała skojarzenia płyt głównych formatu AT z płytami XT. Zmiana nazewnictwa wynikała stąd, że niektórzy mogliby pomyśleć, że nadal są to rozwiązania 8-bitowe.

Format Baby-AT jest więc takim samym formatem, jakim charakteryzuje się płyta główna IBM XT. Jedyną różnicą jest niewielka zmiana położenia jednego z otworów, mająca na celu dopasowanie do wymagań obudowy AT. Tego typu płyty główne charakteryzują się również specyficznym umiejscowieniem gniazd klawiatury i kart rozszerzeń dostosowanym do otworów wykonanych w obudowie. Należy zauważyć, że prawie wszystkie płyty główne formatu Baby-AT i Full-size AT dysponują standardowym 5-końcówkowym gniazdem klawiatury DIN. Płyty główne Baby-AT mogą posłużyć jako zamiennik płyt Full-size AT i dodatkowo mogą być montowane w obudowach o różnych kształtach. Ze względu na taką elastyczność w okresie od 1983 r. do początku 1996 r. płyty główne formatu Baby-AT były najczęściej stosowanym typem płyt. W połowie 1996 r. płyty główne Baby-AT zostały zastąpione przez nowsze płyty formatu ATX, które nie były wzajemnie wymienne. Większość systemów sprzedawanych od 1996 r. wykorzystywała płyty główne wykonane w ulepszonych formatach ATX, Micro-ATX lub NLX. Pojawienie się nowych rozwiązań wpłynęło na coraz szybsze wypieranie płyt głównych Baby-AT.

Każda obudowa kompatybilna z płytą główną Full-size AT pozwala też na montaż płyt Baby-AT. Płyty główne formatu Baby-AT były wytwarzane z zamiarem umożliwienia instalacji na nich prawie wszystkich typów procesorów, począwszy od układu 8088, a skończywszy na modelach Pentium III lub Athlon, chociaż w przypadku nowszych procesorów pole manewru jest już znacznie ograniczone.

Najprostsza metoda identyfikacji płyty głównej Baby-AT bez zdejmowania obudowy polega na przyjrzeniu się tylnemu panelowi obudowy komputera. W przypadku płyt głównych formatu Baby-AT, karty rozszerzeń są bezpośrednio instalowane na płycie pod kątem 90 stopni. Mówiąc inaczej, wycięcia na karty rozszerzeń w obudowie są wykonane pod kątem prostym w stosunku do powierzchni płyty głównej. Poza tym płyta główna Baby-AT dysponuje tylko jednym widocznym gniazdem (klawiatury), które jest bezpośrednio z nią połączone. Zazwyczaj gniazdo to jest 5-końcówkowym gniazdem DIN, chociaż niektóre modele płyt Baby-AT wykorzystują mniejszą, 6-końcówkową wersję gniazda DIN czasami określanego terminem złącze PS/2 oraz dodatkowo gniazdo myszy. Wszystkie pozostałe gniazda są umieszczone w obudowie lub do niej przymocowane i połączone z płytą główną za pośrednictwem taśm. Gniazdo klawiatury jest dostępne dzięki specjalnemu otworowi wykonanemu w obudowie.

Format Full-size AT

Płyty główne formatu Full-size (pełnowymiarowa) AT są kompatybilne z płytą zastosowaną w oryginalnym komputerze IBM AT. Po wprowadzeniu w 1984 r. do sprzedaży płyty głównej Full-size AT firma IBM musiała zwiększyć jej powierzchnię wskutek przejścia z 8-bitowej architektury komputera PC/XT na 16-bitową architekturę systemu AT, a tym samym zastosowania dodatkowych układów scalonych. Wynikiem tego było rozpoczęcie produkcji płyty głównej XT, którą wydłużono i poszerzono.

Niewiele ponad rok od wprowadzenia do sprzedaży płyty głównej XT nieznacznie zmniejszono jej wymiary. W późniejszym okresie, firma IBM dokonała ponownej modyfikacji płyty, tak aby można ją było zastosować w komputerze XT-286. Płyta główna nowego formatu była prawie identyczna jak oryginalna płyta XT, dzięki czemu została wykorzystana przez większość producentów systemów kompatybilnych z komputerem PC i stała się znana pod nazwą Baby-AT.

Chociaż w przypadku płyt głównych Full-size AT gniazdo klawiatury i gniazda kart rozszerzeń nadal były umieszczane zgodnie z wymaganiami stawianymi przez schemat rozmieszczenia otworów już stosowanych obudów XT, to jednak ze względu na większą powierzchnię płyty należało powiększyć również samą obudowę. Z tego też powodu, płyty główne Full-size AT można montować tylko w obudowach typu Desktop lub Tower wykonanych w formacie Full-size AT. Ze względu na to, że płyty główne Full-size AT nie są kompatybilne z mniejszymi obudowami Baby-AT lub Mini Tower oraz wskutek postępującej miniaturyzacji komponentów, większość producentów płyt głównych zaniechała ich wytwarzania. Tego typu płyta główna znajduje jeszcze zastosowanie w niektórych typach serwerów dwuprocesorowych.

Należy zauważyć, że zawsze istnieje możliwość wymiany płyty głównej Full-size AT na płytę formatu Baby-AT, ale w drugą stronę z reguły nie jest to już możliwe, chyba że obudowa jest wystarczająca pojemna, aby pozwolić na montaż płyty Full-size AT.

Format LPX

Płyty główne wykonane w formacie LPX i Mini-LPX, po części będące rozwiązaniami niestandardowymi, po raz pierwszy zostały opracowane w 1987 r. przez firmę Western Digital i zastosowane w niektórych modelach płyt przez nią produkowanych. Litery LP w terminie LPX są skrótem od słów Low Profile. Użycie takiej nazwy było spowodowane tym, że w tego typu płytach głównych gniazda kart rozszerzeń są montowane równolegle w stosunku do ich powierzchni. Takie rozwiązanie umożliwia zastosowanie obudów typu Low Profile charakteryzujących się mniejszymi rozmiarami w porównaniu z systemami Baby-AT.

Chociaż firma Western Digital zaniechała już produkcji płyt głównych przeznaczonych dla komputerów PC, to jednak opracowany przez nią format płyt głównych przetrwał i został wykorzystany przez wielu innych producentów. Niestety, ze względu na to, że specyfikacja formatu LPX nigdy nie została w pełni udostępniona, w szczególności jej część dotycząca magistrali dodatkowej karty rozszerzającej (ang. bus riser card), wytwarzane przez różnych producentów płyty główne zgodne z tym formatem są uważane za częściowo niestandardowe, a zatem wzajemnie niezamienne.

Większość osób nie była świadoma częściowego braku zgodności ze standardami występującego w tego typu płytach głównych. W związku z tym, płyty główne LPX zyskały bardzo dużą popularność i począwszy od końca 1980 r. aż do końca 1990 r. były masowo stosowane w komputerach PC dostępnych w sprzedaży detalicznej. Płyty główne LPX były stosowane głównie w komputerach wyposażonych w obudowę typu Slimline lub Low Profile, ale montowano je również w obudowach typu Tower. Zazwyczaj były to tańsze rozwiązania sprzedawane w supermarketach.

Format ATX

Format ATX jest połączeniem najlepszych cech formatów Baby-AT i LPX poszerzonym o nowe możliwości i funkcje. Płyta główna ATX właściwie jest płytą Baby-AT, z tą różnicą, że zmieniono jej położenie w obudowie oraz lokalizację zasilacza i złącza zasilania. Najważniejsza rzecz, o której od samego początku należy wiedzieć, jest związana z brakiem fizycznej kompatybilności pomiędzy formatem ATX i poprzednimi formatami Baby-AT i LPX. Inaczej mówiąc, w przypadku płyty głównej ATX konieczne jest zastosowanie odpowiedniego zasilacza i obudowy.

Firma Intel oficjalną specyfikację standardu ATX zaprezentowała w lipcu 1995 r. Miała ona charakter otwarty z możliwością wykorzystania w branży komputerowej. Dopiero od połowy 1996 r. płyty główne formatu ATX stosowane w nowych komputerach bardzo szybko zaczęły wypierać z rynku format Baby-AT. W lutym 1997 r. pojawiła się nowsza specyfikacja ATX w wersji 2.01 i od tego czasu wprowadzono w niej jeszcze kilka mniejszych modyfikacji. Ostatnią z nich jest wersja 2.03, która została zaprezentowana w maju 2000 r. Dzięki opublikowaniu przez firmę Intel szczegółów specyfikacji standardu ATX inni producenci mogli zastosować go w swoich systemach. W chwili obecnej ATX jest najpopularniejszym formatem płyt głównych stosowanych w najnowszych komputerach.

W porównaniu z płytami głównymi formatu Baby-AT i LPX, w płytach ATX wprowadzono następujące zmiany:

Zwiększono dwukrotnie obszar przeznaczony na zewnętrzne gniazda znajdujące się w tylnej części płyty głównej. Wymiary powiększonego obszaru płyty głównej wynoszą 15,6 cm (szerokość) i 4,3 cm (wysokość). Taka powierzchnia pozwala na umiejscowienie zewnętrznych gniazd bezpośrednio na płycie głównej i eliminuje konieczność zastosowania taśm łączących wewnętrzne złącza z tylną ścianką obudowy, co miało miejsce w przypadku płyt Baby-AT.

Pojedyncze odpowiednio wyprofilowane wewnętrzne złącze zasilania. Jest to spore udogodnienie dla zwykłego użytkownika, który dotąd musiał się uporać z prawidłowym podpięciem złączy zasilania zasilacza Baby-AT, co w konsekwencji często kończyło się uszkodzeniem płyty głównej. Specyfikacja formatu ATX określa odpowiedni kształt głównego złącza zasilania, dzięki czemu jego podłączenie jest o wiele prostsze i uniemożliwia niewłaściwą instalację. Ponadto złącze zostało wyposażone w końcówki dostarczające do płyty głównej napięcie 3,3 V, dzięki czemu płyty ATX nie muszą posiadać podatnego na awarie wbudowanego stabilizatora napięcia. Specyfikację formatu ATX poszerzono o dwa dodatkowe i opcjonalne złącza zasilania o odpowiednim kształcie. Jest to złącze Auxiliary Power (dostarczające napięcia 3,3 i 5 V) oraz złącze ATX 12V, które są przystosowane do współpracy z systemami cechującymi się większym poborem mocy przekraczającym możliwości zwykłego złącza zasilania.

Zmieniona lokalizacja gniazda procesora i gniazd pamięci. Dokonano takiej modyfikacji położenia gniazda procesora i gniazd pamięci, aby nie kolidowały z żadnym gniazdem kart rozszerzeń i umożliwiały prostą aktualizację nie wymagającą usuwania jakiejkolwiek z zainstalowanych kart rozszerzeń. Gniazda procesora i pamięci zostały przeniesione w pobliże zasilacza i głównego wentylatora obudowy. Format ATX pozwala na instalację procesora wraz z radiatorem i wentylatorem o łącznej wysokości 7 cm, a co więcej, w pobliżu procesora gwarantuje wolną przestrzeń przekraczającą nawet rzeczywiste wymagania.

Zmiana lokalizacji wewnętrznych złączy urządzeń wejścia-wyjścia. Wewnętrzne złącza służące do podłączenia napędów dysków zostały przesunięte z obszaru gniazd kart rozszerzeń w pobliże prowadnic umożliwiających montaż dysków. Tego typu modyfikacja spowodowała, że wewnętrzne taśmy podłączone do dysków mogą być znacznie krótsze, a ponadto uzyskanie dostępu do złączy nie wiąże się z koniecznością wyjęcia karty lub dysku.

Polepszone warunki odprowadzania ciepła. Zmiana lokalizacji gniazd procesora i pamięci miała na celu polepszenie ogólnych warunków odprowadzania ciepła. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie (ale niekoniecznie wyeliminowanie) potrzeby zastosowania dodatkowego wentylatora w obudowie lub na procesorze. Należy zauważyć, że oryginalna specyfikacja ATX określała, że wentylator zasilacza ATX zamiast na zewnątrz wprowadza powietrze do środka obudowy. Zastosowanie odwrotnego obiegu powietrza lub inaczej technologii ciśnienia dodatniego powoduje wytworzenie w obudowie ciśnienia, które minimalizuje ilość kurzu i zanieczyszczeń. Ze względu na to, że specyfikacja formatu ATX dopuszcza użycie wentylatorów pracujących w obu trybach oraz z powodu nieznacznego spadku wydajności odprowadzania ciepła występującego w przypadku zastosowania odwrotnego obiegu powietrza, większość producentów zasilaczy ATX wytwarza modele wyposażone w wentylatory odprowadzające powietrze na zewnątrz obudowy (technologia ciśnienia ujemnego).

Mniejszy koszt wytwarzania. Specyfikacja ATX eliminuje konieczność stosowania sporej ilości kabli podłączanych do zewnętrznych gniazd, co miało miejsce w przypadku płyty głównej Baby-AT oraz montowania w obudowie lub na procesorze dodatkowych wentylatorów, a na płycie stabilizatora napięcia 3,3 V. Zamiast tego, standard ATX pozwala zastosować krótsze taśmy podłączone do dysków oraz eliminuje taśmy łączące płytę główną z portami szeregowymi i równoległym.

Można wyróżnić dwie podstawowe odmiany formatu ATX. Poza formatem Full-size ATX firma Intel opracowała również specyfikację formatu Mini-ATX, który jest w pełni kompatybilny z wcześniej wymienioną większą wersją i pozwala na wykorzystanie takiej samej obudowy. Istnieją jeszcze dwie inne odmiany formatu ATX Micro-ATX i Flex-ATX.

Format Micro-ATX

Micro-ATX jest formatem płyt głównych po raz pierwszy zaprezentowanym w grudniu 1997 r. i będącym odmianą formatu ATX przeznaczonego dla mniejszych i tańszych systemów. Zmniejszone w porównaniu z formatem ATX wymiary umożliwiają zastosowanie mniejszych zasilaczy i obudów, a tym samym pozwalają obniżyć koszt wytwarzania całego systemu. Płyty główne formatu Micro-ATX są kompatybilne wstecz ze standardem ATX, dlatego też mogą być montowane w obudowach Full-size ATX. Oczywiście obudowa Micro-ATX nie jest w stanie pomieścić płyty głównej formatu Full-size ATX.

Do podstawowych różnic występujących pomiędzy formatem Micro-ATX i formatem ATX lub Mini-ATX zalicza się:

zmniejszoną szerokość z 305 lub 284 mm do 244 mm,
mniejszą liczbę gniazd kart rozszerzeń (maksymalnie cztery, chociaż większość płyt dysponuje tylko trzema),
mniejszy zasilacz (opcjonalny zgodny z formatem SFX).
Zazwyczaj system oparty na płycie głównej Micro-ATX jest niewielkich rozmiarów. Standardowa obudowa ma wysokość od 30 do 35 cm, szerokość około 17,5 cm, natomiast długość 30 cm. W efekcie uzyskuje się obudowę podobną do obudowy typu Micro-Tower lub Desktop.

Format Flex-ATX

W marcu 1999 r. firma Intel zaprezentowała format Flex-ATX będący uzupełnieniem formatu Micro-ATX. Nowe płyty główne wykonane zgodnie z formatem Flex-ATX są jeszcze mniejszą odmianą formatu ATX. Nowy format został opracowany z myślą o wykorzystaniu w modelach komputerów PC, w których szczególny nacisk położono na minimalizację kosztów i zmniejszenie gabarytów. Tego typu systemy są tworzone dla ściśle określonego odbiorcy.

Wymiary płyty głównej Flex-ATX wynoszą tylko 229 mm x 191 mm, co czyni ją najmniejszym przedstawicielem rodziny płyt ATX. Poza wielkością, inna istotna różnica występująca pomiędzy formatem Flex-ATX i Micro-ATX jest związana ze współpracą płyty głównej Flex-ATX tylko z procesorami wyposażonymi w gniazdo typu Socket.

Oprócz mniejszych wymiarów i obsługi procesorów opartych na gnieździe typu Socket płyta główna Flex-ATX jest kompatybilna wstecz ze standardem ATX. W związku z tym posiada identyczny układ otworów montażowych oraz jednakowe złącze zasilania i gniazda zewnętrzne.

Chociaż większość systemów Flex-ATX prawdopodobnie jest wyposażona w zasilacze SFX (ang. smali form factor), które zostały wprowadzone w specyfikacji Micro-ATX, to jednak, jeśli zastosowana obudowa na to pozwala, można wykorzystać również zasilacz ATX.

Format NLX

NLX jest formatem opracowanym z myślą o zastąpieniu płyt głównych zgodnych z niestandardowym formatem LPX, które były stosowane w starszych, a zarazem tańszych systemach. NLX, po raz pierwszy wprowadzony przez firmę Intel w listopadzie 1996 r., okazał się formatem, który był najczęściej wykorzystywany w masowo produkowanych komputerach opartych na obudowie typu Slimline. Format NLX jest podobny do formatu LPX, z tym, że wprowadzono w nim kilka ulepszeń mających na celu pełne wykorzystanie najnowszych technologii. Format NLX jest właściwie rozszerzoną wersją niestandardowego formatu LPX, ale w przeciwieństwie do niego jest w pełni zgodny ze standardami, co oznacza, że nie powinno być problemów z wymianą jednego modelu płyty głównej NLX na inny.

Kolejne ograniczenie płyt głównych LPX było związane z instalacją nowszych procesorów, które cechowały się większymi rozmiarami i były wyposażone w większe radiatory oraz z obsługą nowszych magistrali takich jak AGP. Format NLX został opracowany głównie w celu wyeliminowania wymienionych ograniczeń. W rzeczywistości format NLX oferuje wystarczającą ilość wolnego miejsca, aby można było kompatybilne z nim płyty główne przystosować do współpracy z dwoma procesorami Pentium III wykonanymi w wersji Slot 1.

Główna cecha odróżniająca płyty główne NLX od płyt LPX jest związana z dodatkową kartą, do której jest mocowana płyta główna (w przeciwieństwie do płyty LPX, w której karta była instalowana na płycie). W związku z tym, możliwa jest wymiana płyty głównej bez konieczności wyjmowania dodatkowej karty lub kart w niej zainstalowanych. Ponadto, w systemie NLX do płyty głównej zazwyczaj nie są podłączone dosłownie żadne taśmy lub złącza. Wszystkie urządzenia, które zazwyczaj są podłączane do płyty głównej, takie jak napędy dysków, zasilacz, diody przedniego panelu obudowy, przełączniki, w przypadku płyty NLX są podpinane do dodatkowej karty. Dzięki wykorzystaniu dodatkowej karty jako miejsca zawierającego wszystkie złącza, stało się możliwe wyjęcie płyty głównej polegające tylko na zdjęciu obudowy i dosłownym jej wyciągnięciu bez konieczności odłączania żadnego kabla lub taśmy. Tym sposobem osiągnięto znaczne przyspieszenie operacji wymiany płyty głównej.

Format NLX okazał się wprost wymarzony dla producentów masowo wytwarzających komputerów, gdzie prostota i krótki czas związany z obsługą serwisową ma istotne znaczenie. Korzyści wynikające z zastosowania formatu NLX nie kończyły się na możliwości wymiany komponentów z szybkością błyskawicy, ale ze względu na zgodność formatu z przemysłowymi standardami stała się możliwa wymiana nawet pomiędzy różnymi systemami takich elementów komputera jak płyty główne, zasilacze i inne.

Do korzyści wynikających z zastosowania formatu NLX należy zaliczyć:

Obsługa wszystkich typów procesorów przeznaczonych dla komputerów osobistych. Jest to szczególnie istotne ze względu na to, że nowsze procesory nie tylko są coraz większe, ale dysponują coraz większymi radiatorami.

Elastyczność pozwalająca na dostosowanie się do dynamicznie zmieniających się technologii wytwarzania procesorów. Płyty główne formatu NLX charakteryzują się podobną elastycznością, jak płyty typu Backplane, dzięki czemu instalacja nowej płyty jest prosta i szybka oraz nie wiąże się z koniecznością demontażu całego komputera. Jednak w przeciwieństwie do systemów typu Backplane, wielu największych producentów z branży komputerowej takich jak Compaq, Toshiba i HP podjęło się wytwarzania i sprzedaży systemów NLX.

Obsługa najnowszych technologii. Należy tu wspomnieć o bardzo wydajnej magistraligraficznej AGP (ang. Accelerated Graphics Port), standardzie USB (ang. Universal Serial Bus) oraz modułach pamięci DIMM i RIMM.

Szybka i prosta obsługa serwisowa. W porównaniu z innymi przemysłowymi standardami formatów, systemy NLX pozwalają na o wiele prostszą wymianę komponentów lub na wykonanie innych czynności serwisowych zajmujących znacznie mniejszą ilość czasu.

Ponadto, mając na uwadze istotną rolę, jaką odgrywają obecnie aplikacje multimedialne, z płytą główną formatu NLX zintegrowano komponenty odpowiedzialne za obsługę obróbki zaawansowanej grafiki, obrazu wideo i dźwięku o rozszerzonych możliwościach. Zintegrowanie tego typu komponentów powinno być atrakcyjną i znacznie tańszą propozycją w porównaniu z kosztownymi dedykowanymi kartami, których zastosowanie w przeszłości w przypadku używania aplikacji multimedialnych było konieczne. Chociaż płyty główne ATX, LPX i Baby-AT również dysponują takimi możliwościami, to jednak nie posiadają wystarczającej ilości wolnego miejsca pozwalającego na umieszczenie na nich dodatkowych gniazd.

Format WTX

Chociaż WTX jest formatem płyt głównych i komputerów zaprojektowanym z myślą o rynku średniej klasy stacji roboczych, to jednak raczej się na nim nie przyjął. W przypadku tego formatu opracowano znacznie szerszą specyfikację określającą poza rozmiarem i kształtem płyty głównej również interfejs pomiędzy płytą i obudową oraz wymagania, które musi ona spełniać.

Format WTX po raz pierwszy został zaprezentowany w wersji 1.0 we wrześniu 1998 r.. natomiast w lutym 1999 r. pojawiła się jego aktualizacja w postaci wersji 1.1. Rozwój formatu WTX został zaniechany i nie pojawią się jego nowe wersje.

Spośród niewielu systemów WTX, które w ogóle się pojawiły, wszystkie były serwerami. Płyty główne WTX charakteryzują się maksymalną szerokością wynoszącą 356 mm i długością 425 mm, co oznacza, że są one znacznie większe od płyt ATX. Nie określono ograniczenia wymiarów minimalnych płyty głównej, dlatego też tak długo jak zostaną zachowane wymagania związane z rozstawem otworów montażowych, tak długo projektanci mogą tworzyć płyty o mniejszej powierzchni.

Specyfikacja formatu WTX nie określa parametrów płyty głównej związanej z jej montażem, dlatego też pod tym względem cechuje się elastycznością. Zamiast określać dokładne położenie otworów montażowych, płyta główna musi być zgodna ze standardową płytą montażową, w którą jest wyposażona. Obudowy WTX są kompatybilne z płytami montażowymi, do których jest przytwierdzana płyta główna, a nie z samymi płytami.

Formaty niestandardowe

Wszystkie płyty główne, które nie są zgodne z jednym ze standardowych formatów takich jak Full-size ATX, Baby-AT. ATX, Mini-ATX, Micro-ATX, Flex-ATX czy NLX są uważane za niestandardowe (ang. proprie-tary). Płyty główne LPX zaliczają się do tej kategorii.

Większość osób planujących zakup komputera PC powinna unikać rozwiązań niestandardowych, ponieważ nie są one przystosowane do przeprowadzania w przyszłości aktualizacji płyty głównej, zasilacza lub obudowy, co sprawia, że ich przydatność i łatwość rozbudowy jest ograniczona. Cały problem polega na tym, że komponenty do takich komputerów są wytwarzane tylko przez ich producentów i w związku z tym kosztują znacznie więcej niż komponenty oparte na standardach. A zatem, w sytuacji, gdy gwarancja na wykorzystywany komputer oparty na rozwiązaniach niestandardowych utraci ważność, wtedy okaże się. że jest niemożliwa nie tylko jego aktualizacja, ale tak naprawdę jego naprawa nie jest opłacalna.

Systemy Backplane

Od wielu lat niektóre systemy oparte były tylko na jednej technologii określanej terminem Backplane. Tego typu systemy nie są wyposażone w płytę główną w pełnym tego słowa znaczeniu. W przypadku systemów Backplane, komponenty, które zazwyczaj są umieszczone na płycie głównej, tutaj znajdują się na specjalnej karcie rozszerzającej instalowanej w gnieździe płyty.

W tego typu systemach płyta wraz z gniazdami zamiast mianem płyty głównej określana jest terminem Backplane (płyta montażowa), natomiast systemy oparte na płycie Backplane są nazywane systemami Backplane.

Istnieją dwa rodzaje systemów Backplane pasywne i aktywne. System pasywny oznacza, że główna płyta Backplane (poza gniazdami magistral i być może niektórymi układami kontrolera dysków i pamięci podręcznej) nie zawiera żadnych układów scalonych. Wszystkie układy scalone występujące na typowej płycie głównej zostały przeniesione na jedną lub kilka kart rozszerzających instalowanych w gniazdach płyty Backplane. W przypadku niektórych pasywnych systemów Backplane, wszystkie układy scalone zostały umieszczone na pojedynczej karcie matce. Matka właściwie jest kompletną płytą główną instalowaną w gnieździe pasywnej płyty Backplane. Idea zastosowania kombinacji płyty Backplane i matki ułatwia dokonanie aktualizacji całego systemu.

latino-ino

Strona internetowa: komputery-pc.info

Artykuły powiązane

Więcej w tej kategorii: Komponenty płyty głównej »

Skomentuj

1 komentarz

Popularne Artykuły

Pomagaj z nami

Reklama

Laptopy i komputery - sprawdź na Ceneo

Nowości

Szukaj

Kupuj najtaniej

Społeczność

Laptopy i komputery na Ceneo